— Blog
Życie bez bólu cz.11
Masaż i terapia manualna to podstawowe narzędzia pracy fizjoterapeuty. Te interwencje terapeutyczne charakteryzują się wysoką skutecznością u Pacjentów zmagających się z bólem kręgosłupa. Ma to potwierdzenie w licznych badaniach naukowych. Terapia manualna jest bezpieczna, tolerowana przez Pacjentów, przynosi oczekiwane efekty doraźne i przyczynia się do zmniejszenia niepełnosprawności.
Ból kręgosłupa ma negatywny wpływ na życie Pacjentów nie tylko w rozumieniu fizycznym. Dolegliwości ze strony pleców przyczyniają się do pogorszenia funkcjonowania psychicznego, społecznego oraz ekonomicznego. Warto przy tym wspomnieć, że zaburzenia mięśniowo-szkieletowe mogą dotyczyć osób w każdym wieku. Stanowią one coraz poważniejszy problem społeczny. Dlatego bardzo ważne jest, aby Pacjent otrzymał niezwłoczną, profesjonalną pomoc. Specjalistą pierwszego kontaktu jest najczęściej fizjoterapeuta.
Masaż leczniczy i terapia manualna w bólu kręgosłupa
Terapia manualna jest wyspecjalizowaną dziedziną fizjoterapii, która znajduje swoje zastosowanie przede wszystkim w leczeniu bólu nerwowo-mięśniowego. Metoda ta obejmuje szereg technik. Są to m.in.:
- technika mobilizacji Maitlanda,
- technika mobilizacji Kaltenborna,
- technika aktywnego uwalniania,
- technika Mulligana,
- masaż leczniczy,
- trakcje,
- terapia punktów spustowych.
Masaż leczniczy jest jedną z najczęściej stosowanych interwencji terapeutycznych przy różnego rodzaju problemach ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Jest to metoda z wieloletnią tradycją. Korzystano z niej już w czasach starożytnych.
Masaż leczniczy kręgosłupa to ręczne, mechaniczne i bezpośrednie działanie na tkanki miękkie. W jego trakcie siła mechaniczna pochodząca z rąk fizjoterapeuty jest przekształcana w energię mechaniczną, która dociera do tkanek głębokich. W odróżnieniu od masażu klasycznego lub relaksacyjnego masaż leczniczy jest zabiegiem medycznym, który ma na celu wspomaganie leczenia stanów chorobowych, kontuzji, urazów oraz wspieranie powrotu maksymalnie możliwej sprawności fizycznej m.in. w stanach pooperacyjnych.
Masaż leczniczy i terapia manualna skierowane są do Pacjentów, którzy zmagają się m.in. z:
- przeciążeniowymi bólami kręgosłupa,
- dyskopatiami,
- zwyrodnieniami,
- rwą kulszową,
- rwą barkową,
- przepuklinami krążkowymi,
- skrzywieniami kręgosłupa.
Skuteczność masażu leczniczego i terapii manualnej w bólu kręgosłupa
Terapia manualna i masaż leczniczy to oficjalne techniki medyczne. Nad ich bezpieczeństwem i skutecznością na przestrzeni lat przeprowadzono wiele badań naukowych. Należy przy tym zaznaczyć, że leczenie dolegliwości ze strony kręgosłupa jest złożone oraz wymaga wielodyscyplinarnego i indywidualnego podejścia.
Z analizy badań naukowych i przeglądów opublikowanych w ostatnim czasie płyną następujące wnioski:
- Terapia manualna jest zalecana w terapii schorzeń kręgosłupa. Metoda ta wydaje się mieć widoczny wpływ na intensywność bólu i krótkotrwałą niepełnosprawność [1].
- Wykazano, że terapia manipulacyjna kręgosłupa jest odpowiednia w leczeniu przewlekłego bólu krzyża. Metoda ta charakteryzuje się dobrym działaniem przeciwbólowym. Dodatkowo jest łatwa do wdrożenia [2].
- Terapia manualna ma przewagę w redukcji bólu nad innymi metodami kinezyterapii. Jest również skuteczniejsza w porównaniu z leczeniem pozorowanym [3].
- Istnieje niewiele badań dotyczących wpływu siły stosowanej podczas masażu na jego skuteczność. W październiku 2022 roku opublikowano badanie przeprowadzone na oddziale rehabilitacji ambulatoryjnej szpitala Wan Fang w Tajpej na pacjentkach z bólem krzyża. Wykazano, że masaż o wyższej sile wywarł lepszy wpływ na złagodzenie bólu, ale efekt nie utrzymał się w dłuższym czasie. Z tego powodu uznano, że siła zastosowana podczas masażu nie ma wpływu na jakość życia i zmniejszenie niepełnosprawności u osób z bólem krzyża [4].
- W badaniach nad skutecznością terapii punktów spustowych wykazano, że jest ona skuteczna w łagodzeniu bólu i poprawie funkcji w perspektywie krótkoterminowej i średnioterminowej u osób z bólem mięśniowo-powięziowym górnego odcinka kręgosłupa. W tym samym badaniu stwierdzono, że terapia punktów spustowych ma podobną skuteczność do suchego igłowania [5].
- W badaniach stwierdzono, że mobilizacja Mulligana jest lepszym podejściem w leczeniu bólu pleców od innych technik terapii manualnej. Przy ocenie pod uwagę były brane niepełnosprawność i sztywność bólowa [6].
- Istnieją dowody, że podejście terapeutyczne, które obejmuje terapię manualną i ćwiczenia na kręgosłup jest metodą skuteczną i bezpieczną [7].
- Wykazano, że w populacji osób pracujących, które zmagają się z niespecyficznym bólem pleców terapia manualna przyniosła więcej korzyści niż zalecenia pozostania aktywnym. Odnotowano poprawę jakości życia i złagodzenie dolegliwości bólowych. Jednocześnie koszty zastosowania takiej terapii były niższe [8].
- Za najskuteczniejsze uznawane są działania terapeutyczne obejmujące terapię manualną i ćwiczenia. Terapia manualna wykazuje skuteczność zarówno w krótkim, jak i długim okresie [8].
- Zaobserwowano, że największa poprawa stanu pacjentów występuje u osób, u których zastosowano terapię manualną razem z metodą PNF [3].
- Przeprowadzono badania nad długoterminowymi skutkami stosowania terapii manualnej i metody PNF u kobiet, które cierpią na wysiłkowe nietrzymanie moczu i niespecyficzny ból krzyża. Wykazano, że połączenie obu technik podczas jednej sesji terapeutycznej może skutkować zmniejszeniem objawów i poprawą jakości życia [9].
Przeanalizowano również wytyczne pochodzące z ośmiu europejskich krajów (w tym m.in. Polski, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec i Holandii). Terapia manualna znalazła się w oficjalnych zaleceniach dotyczących leczenia bólu szyi i bólu pleców. Wytyczne opierały się na badaniach klinicznych [10].
W badaniach przeprowadzonych na szczurach wykazano, że terapia manualna może mieć istotny wpływ na opóźnienie zwyrodnienia krążka międzykręgowego i obniżać stres oksydacyjny. Obserwacje były prowadzone przez 6 miesięcy. Wciąż jednak potrzeba większej ilości badań i obserwacji [11].
Dla osiągnięcia optymalnych efektów w terapii fizjoterapeutycznej bólu kręgosłupa najczęściej łączy się kilka metod. Masaż leczniczy i terapia manualna są kojarzone m.in. z ćwiczeniami, suchym igłowaniem, kinesiotapingiem. Wszystko po to, aby Pacjent mógł odnieść jak najwięcej korzyści. Plan terapii jest przygotowywany indywidualnie podczas konsultacji z fizjoterapeutą.
Źródła
- M. Pasquier i in., Factors Associated With Clinical Responses to Spinal Manipulation in Patients With Non-specific Thoracic Back Pain: A Prospective Cohort Study, 2022 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8915706/ (dostęp 27.01.2023).
- Y. Yang i in, The Changes of Brain Function After Spinal Manipulation Therapy in Patients with Chronic Low Back Pain: A Rest BOLD fMRI Study, 2022 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8828077/ (dostęp 27.01.2023).
- K. Zaworski, L. Latosiewicz, The effectiveness of manual therapy and proprioceptive neuromuscular facilitation compared to kinesiotherapy: a four-arm randomized controlled trial, 2021 https://www.minervamedica.it/en/journals/europa-medicophysica/article.php?cod=R33Y2021N02A0280 (dostęp 27.01.2023).
- P. Chen i in., The Effect of Massage Force on Relieving Nonspecific Low Back Pain: A Randomized Controlled Trial, 2022 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9602448/ (dostęp 27.01.2023).
- J. Lew, J. Kim, P. Nair, Comparison of dry needling and trigger point manual therapy in patients with neck and upper back myofascial pain syndrome: a systematic review and meta-analysis, 2021 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8183542/ (dostęp 27.01.2023).
- N. Chitale Jr. i in., A Review on Treatment Approaches for Chronic Low Back Pain via Mulligans Movement With Mobilization and Physical Therapy, 2022 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9482048/ (dostęp 27.01.2023).
- C. Ammendolia i in., Non-operative treatment for lumbar spinal stenosis with neurogenic claudication: an updated systematic review, 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8772406/ (dostęp 27.01.2023).
- E. Aboagye i in., Manual therapy versus advice to stay active for nonspecific back and/or neck pain: a cost-effectiveness analysis, 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9109382/ (dostęp 27.01.2023).
- G. Giordani i in., Manual Physiotherapy Combined with Pelvic Floor Training in Women Suffering from Stress Urinary Incontinence and Chronic Nonspecific Low Back Pain: A Preliminary Study, 2022, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9601851/ (dostęp 27.01.2023).
- N. Corp i in., Evidence‐based treatment recommendations for neck and low back pain across Europe: A systematic review of guidelines, 2021 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7839780/ (dostęp 27.01.2023).
- Ch. Yao i in., Manual therapy regulates oxidative stress in aging rat lumbar intervertebral discs through the SIRT1/FOXO1 pathway, 2022 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8954973/ (dostęp 27.01.2023).